Fréttir

Evrópusamband blaðamanna (EFJ) hefur mótmælt harðlega ákvörðun í dómstóls í Sviss að fyrirskipa að blaðamaður beri vitni  gegn heimildamanni sínum. Málið snertir  fíkniefnasala sem fjallað var um í  þýskumælandi blaðinu  Basler Zeitung í október 2012.  „Þetta er ósvífin árás á rétt blaðamanna til að vernda heimildarmenn sína,“ segir Ricardo Gutierrez framkvæmdastjóri EFJ. Hann bætir við að „vernd heimildamanna er réttur sem tryggður er í sambandsstjórnarskrá Sviss og í Mannréttindasáttmála Evrópu.“  Blaðamannafélag Sviss  hefur einnig fordæmt þessa ákvörðun réttarins  og sagt hana hneyksli. „Þetta er ákvörðun sem beinlínis virkar gegn yfirvöldum og  almannahagsmunum enda hefði rannsókn á málinu aldrei farið af stað ef ekki hefði verið fyrir þessar upplýsingar,“ segir  Urs Thalmann, framkvæmdastjóri Blaðamannafélagsins. Sjá einnig hér  

Nýgerður kjarasamningur Blaðamannafélags Íslands við Samtök atvinnulífsins var borinn undir atkvæði félaga í BÍ í leynilegri atkvæðagreiðslu á kjörfundi í dag miðvikudaginn 19. febrúar.  345 voru á kjörskrá og greiddu 69 atkvæði eða 20%.  Já sögðu 60 eða 86,95%, nei sögðu 7 eða 10,15% og auðir seðlar voru 2 eða 2,9%.  Kjarasamningurinn er því samþykktur.  Hann er grunnsamningur um kaup og kjör og blaðamanna og gildir afturvirkt frá 1. jan. sl. og felur í sér að öll laun og kjaratengdir liðir hækka um 2,8% frá þeim tíma.  Áður hafa verið samþykktir nýir sérsamningar við DV, Birting og Fréttatímann.  BÍ hefur því gert kjarasamninga við alla samningsaðila sína og gilda samningarnir til ársloka 2014.  

Í morgun söfnuðust blaðamenn, stjórnmálamenn og baráttufólk fyrir mannréttindum saman fyrir utan sendiráð Egyptalands í London til að krefjast þess að blaðamenn frá Al Jazeera, bæði ensku stöðinni og þeirri arabísku, sem haldið er í fangelsi í Egyptalandi verði látnir lausir.  Það eru bresku blaðamannasamtökun NUJ og  Alþjóðasamband blaðamanna, IFJ, sem standa að mótmælunum. Réttarhöld yfir blaðamönnunum hefjast á morgun, fimmtudag, en þar eru blaðamennirnir bornir sökum sem geta kallað yfir erlendu blaðamennina allt að sjö ára fangelsisvist og allt að fimmtán ára fangavist fyrir egypska blaðamenn. Jim Bomelha forseti Alþjóða blaðamannasambandsins (IFJ) segir ástandið óviðunandi.  „Það á nú þegar að stöðva réttarhöld yfir ensku blaðamönnunum á Al Jazeera enda eru þeir ákærðir á grundvelli furðulegra forsenda um að ógna þjóðaröryggi.  Kúgun allra blaðamanna í landinu, blaðamanna sem starfa undir óbærilegum þrýstingi og ógnunum, skaðar fjölmiðlafrelsi í Egyptalandi og vekur upp spurningar um afstöðu stjórnvalda til grundvallarmannréttinda.“ Sjá einnig hér   

Nýr kjarasamningur Blaðamannafélags Íslands við Samtök atvinnulífsins fyrir hönd Árvakurs, 365 og RÚV verður borinn undir atkvæði í leynilegri atkvæðgreiðslu á morgun, miðvikudaginn 19. febrúar 2014 í húsnæði BÍ að Síðumúla 23, 3. hæð. Kjörfundur stendur yfir frá 10-16. Auk þess verða haldnir kynningafundir um samninginn á 365 klukkan 10.30 í húsnæði BÍ klukkan 12.00 og á Morgunblaðinu klukkan 14.30, þar sem einnig verður hægt að greiða atkvæði um kjarasamninginn. Allir fullgildir félagar í BÍ geta greitt atkvæði nema starfsmenn DV, Birtings og Fréttatímans, þar sem gerðir hafa verið sérsamningar. Sjá samning hér

Blaðamannaverðlaunin voru afhent við hátíðlega athöfn í Gerðarsafni nú síðdegis samhliða afhendingu verðlauna fyrir bestu myndir og myndskeið við opnun sýningarinnar Myndir ársins 2013.  Verðlaunahafar Blaðamannaverðlauna  voru valdir úr hópi þriggja tilnefninga dómnefndar í hverjum flokki, en flokkarnir eru fjórir. Verðlaunahafarnir voru þessir: Stígur Helgason á Fréttablaðinu fékk verðlaun fyrir Viðtal ársins 2013; Jón Bjarki Magnússon og Jóhann Páll Jóhannsson blaðamenn á DV fengu verðlaun fyrir Rannsóknarblaðamennsku ársins 2013; Ritstjórn Kastljóss fékk verðlaun fyrir Umfjöllun ársins 2013; og Bergljót Baldursdóttir á RÚV fékk  Blaðamannaverðlaun ársins 2013. Þá átti Páll Stefánsson Mynd ársins 2013. Tilnefningarnar má sjá hér, en rökstuðningur dómnefndar fyrir vali sínu í hinum fjórum flokkum blaðamannaverðlaunanna  var eftirfarandi: Viðtal ársinsViðtal Stígs Helgasonar sem birtist í Fréttablaðinu er áhrifaríkt og segir margbrotna sögu Maríu á sterkan og beinskeyttan hátt, þar sem hugarfari, togstreitu og tilfinningum Maríu er listilega lýst.  Stígur varpar ljósi á flókið tilfinningasamband fórnarlambs kynferðisofbeldis til gerandans og lýsir vangaveltum hennar um áhrif fortíðarinnar á lífsleið hennar vel – Eins og hvernig ofbeldið leiddi til þess að hún missti áhugann á lögfræði, sem hún vildi læra, þar sem trúin á réttarkerfið hvarf við sýknudóm fósturföðurins. Einnig heilabrota um hvort vantraust hennar á karlmönnum hafi verið ástæða þess að hún kaus að búa með konu. Stígur sýndi viðmælanda sínum verðskuldaða virðingu án þess að draga neitt undan. Viðtalið er hnitmiðað, áhrifaríkt og varpaði ljósi á óvenjulegar aðstæður í baráttu stúdenta við yfirvöld.  En fyrst og fremst vekur viðtalið von um að hægt sé að styrkjast við raunir lífisins.    Rannsóknarblaðamennska ársinsÍ umfjöllun sinni um hælisleitendur á Íslandi varpa blaðamennirnir, Jón Bjarki Magnússon og Jóhann Páll Jóhannsson, ljósi á aðstæður fólks hér á landi sem fæstir láta sig varða. Þeir leiða lesendur sína inn í skúmaskotin, gefa röddum hælisleitenda vægi, benda á neikvæð og niðurlægjandi viðhorf, sýna fram á brotalamir í kerfinu og síðast en ekki síst fylgja mörgum þráðum vel eftir. Með umfjölluninni í heild er vakin verðskulduð athygli á aðbúnaði og aðstæðum hælisleitenda á Íslandi og þá um leið á málaflokki sem hefur vaxið að umfangi í íslensku samfélagi síðustu misserin.   Umfjöllun ársinsVerðlaun fyrir umfjöllun ársins fær ritstjórn Kastljóss fyrir áhrifamikla umfjöllun um kynferðisbrot og afleiðingar þeirra. Kastljós afhjúpaði ítarleg kynferðisbrot Karl Vignis Þorsteinssonar með játningum hans og afhjúpaði um leið vanmátt samfélagsins til að takast á við brot hans. Umfjöllun Kastljóss um vanmátt samfélagsins gagnvart kynferðisbrotum hélt áfram með áhrifamiklum viðtölum við Hilmar Þorbjörnsson og Eirík Guðmundsson um kærur þeirra fyrir kynferðisbrot á hendur kennara á Ísafirði. Einnig fjallaði Kastljós um mál Guðnýjar Jónu Kristjánsdóttur sem fluttist frá heimabæ sínum eftir að hluti bæjarbúa studdi dæmdan nauðgara hennar opinberlega. Vönduð umfjöllun Kastljóss sýndi berlega hve erfitt það getur verið að leggja fram kæru vegna kynferðisbrots og standa í kjölfarið keikur gagnvart gagnrýni nærsamfélagsins en áhrifamáttur umfjöllunarinnar sást líka greinilega í verulegri fjölgun kæra í kjölfar hennar.   Blaðamannaverðlaun ársinsBergljót Baldursdóttir hefur um árabil fjallað um margháttuð vísindastörf og rannsóknir. Hefur hún farið inná ólík fræðasvið, ekki síst heilbrigðismál og þannig með tíma og fyrirhöfn aflað sér víðtækrar þekkingar. Með því hefur henni tekist að gefa innsýn í flóknar sérgreinar. Á það bæði við um innlendar sem erlendar rannsóknir. Bergljót hefur undanfarið leitt heilbrigðismálateymi fréttastofu Ríkisútvarpsins. Ásamt  henni skipa það fréttamennirnir Sunna Valgerðardóttir og Valgeir Örn Ragnarsson. Teymið hefur fjallað um heilbrigðismál á landsvísu og dregið fram margháttaðan vanda sem oftar en ekki á rót sína að rekja til sílækkandi fjárframlaga og aðhalds í rekstri. Umfjöllun Fréttastofu Ríkisútvarpsins sem Bergljót leiddi reis hæst í október þegar hún ræddi við starfsfólk og sjúklinga á þremur lyflækningadeildum Landspítalans.  Þessar fréttir drógu í senn fram með skýrum hætti að ekki yrði gengið lengra í aðhaldi og sparnaði.   Ljósmyndaverðlaun Í dag voru einnig afhent verðlaun fyrir bestu myndir og myndskeið eins og áður segir.  Baldur Hrafnkell Jónsson fékk verðlaun fyrir besta myndskeið fréttatökumanns á ljósvakamiðlulum en eins og áður segir tók Páll Stefánsson Mynd ársins. Sú mynd er af  Maylis Lasserre, franskri stúlku sem var týnd á Vestfjörðum í tvo daga. Myndin var einnig valin portrett mynd ársins. Umsögn dómnefndar: Tilfinningaþrungið portrait sem fangar athygli áhorfanda samstundis, vekur upp óræðnar tilfinningar og lætur áhorfandann vilja vita meira um viðfangsefnið, hver er hún, hvað kom fyrir Myndröð ársins tók Kjartan Þorbjörnsson af Guðmundi Felix Grétarssyni, en Guðmundur missti báða handleggina í vinnuslysi árið 1998. Umsögn dómnefndar: Frábær og vel unnin myndröð sem lýsir vel þeim erfiðleikum sem Guðmundur Felix Grétarsson þarf að mæta daglega. Hér er á ferðinni myndröð með mörgum góðum og sterkum myndum. Fréttamynd ársins tók Sigtryggur Ari Jóhannsson af Karli Vigni Þorsteinssyni er hann var færður fyrir héraðsdómara. Umsögn dómnefndar: Þetta er ákaflega einföld og vel uppbyggð fréttamynd. Styrkur hennar felst í samspili magnþrunginnar birtu og einfaldleikanum sem kalla fram sterk hughrif. Hún markar endalokin á langri og sorglegri sögu afbrotamanns sem öll þjóðin var meðvituð um. Íþróttamynd ársins tók Árni Torfason af Anítu Hinriksdóttur. Umsögn dómnefndar: Hin rísandi unga stjarna Aníta Hinriksdóttir er í brennipunkti þessarar listfengnu myndar sem kemur til skila bæði hraða og hreyfingu. Umhverfismynd ársins tók Vilhelm Gunnarsson í Kolgrafafirði. Umsögn dómnefndar: Áhrifarík mynd sem dregur skýrt fram hversu stór í sniðum síldardauðinn í Kolgrafarfirði var. Val ljósmyndara á sjónarhorni gerir það að verkum að landið virðist „teppalagt” af síld. Útkoman er á vissan hátt yfirþyrmandi en jafnframt súrrealísk. Tímaritamynd ársins tók Kristinn Magnússon fyrir mynd sína af Ásgeiri Trausta. Umsögn dómnefndar: Skemmtilega unnin mynd af tónlistarmanninum Ásgeiri Trausta. Myndvinnsla í takt við hans tónlistarstefnu. Dæmi um einfalda hugmynd, sem virkar. "Daglegt líf“-mynd ársins tók Kjartan Þorbjörnsson af uppvakningum á Hverfisgötu. Umsögn dómnefndar: Snjöll innrömmun hjá ljósmyndaranum, að ná að fanga augnarráði pinup stúlkunnar í glugganum, sem gjóir augunum að unga fólkinu í uppvakningagerfinu. Tvinnar saman þeirra ólíku (þó ekki) menningarheima.      

Nýr kjarasamningur Blaðamannafélags Íslands við Samtök atvinnulífsins fyrir hönd Árvakurs, 365 og RÚV verður borinn undir atkvæði í leynilegri atkvæðgreiðslu næstkomandi miðvikudag 19. febrúar 2014 í húsnæði BÍ að Síðumúla 23, 3. hæð. Kjörfundur stendur yfir frá 10-16.  Auk þess verða haldnir kynningafundir um samninginn á 365 klukkan 10.30 í húsnæði BÍ klukkan 12.00 og á Morgunblaðinu klukkan 14.30, þar sem einnig verður hægt að greiða atkvæði um kjarasamninginn.  Allir fullgildir félagar í BÍ geta greitt atkvæði nema starfsmenn DV, Birtings og Fréttatímans, þar sem gerðir hafa verið sérsamningar.       Sjá samning hér

Blaðamannafélag Íslands og Samtök atvinnulífsins, fyrir hönd Árvakurs, 365 og RÚV, undirrituðu kjarasamning nú fyrir helgi, en áður hafði BÍ samið við Fréttatímann, DV og Birting. Þeir samningar voru samþykktir með afgerandi hætti á viðkomandi fjölmiðlum og að sögn Hjálmars Jónssonar formanns BÍ verða þessir samningar bornir undir atkvæði á næstu dögum. Samningurinn nú er að mestu samhljóða samningum Alþýðusambands Íslands og Samtaka atvinnulífsins frá í desember með 2,8% launahækkun afturvirkt frá 1. janúar. Hjálmar segir sömu hugsun í þessum samningi og almennu samningunum, að hér sé um aðfararsamning að lengri samningi að ræða og er gildistíminn út þetta ár. Hjálmar segir það hafa verið mat samninganefndarinnar að betra væri að tryggja félagsmönnum þessar hækkanir núna og nota tímann til að undirbúa vel næstu lotu. Sjá kjarasamning hér

  Dómnefnd Blaðamannaverðlauna Blaðamannafélags Íslands hefur skilað af sér tilnefningum fyrir árið 2013. Dómnefndin gerir þrjár tilnefningar í hverjum flokki verðlaunanna, sem eru fjórir: Viðtal ársins 2013; Rannsóknarblaðamennska ársins 2013; Umfjöllun ársins 2013; og Blaðamannaverðlaun ársins 2013.  Flokkarnir eru allir jafngildir. Tilnefningar dómnefndar eru eftirfarandi:   Viðtal ársins 2013Kristjana Guðbrandsdóttir, DV Fyrir upplýsandi og vel skrifað viðtal við Gunnar Smára Egilsson þar sem hann gefur afar fróðlega innsýn inn í heim fjölmiðla og ákvarðanir sem þar eru teknar auk þess að kryfja sjálfan sig og reynslu sína til mergjar. Orri Páll Ormarsson, MorgunblaðinuFyrir einstakt viðtal við Eyþór Eyjólfsson um ólíka stöðu samkynhneigðra milli heimshluta, þróun tíðarandans og hjartaáfallið sem hann fékk þegar hann sá maka sinn, Junya Nakano, látinn. Stígur Helgason, Fréttablaðinu Fyrir áhrifaríkt viðtal við Maríu Rut Kristinsdóttur sem upplifði kynferðisofbeldi sem hún tókst á við með aðstoð menntamálaráðherra. Nú formaður Stúdentaráðs berst hún við ráðherrann á opinberum vígstöðvum. Rannsóknarblaðamennska ársins 2013Eva Bjarnadóttir, Fréttablaðið Fyrir greinargóða og yfirgripsmikla umfjöllun um viðkvæm málefni sem sjaldan er fjallað um, sjálfræðissviptingu og nauðungarvistun geðsjúkra. Jón Bjarki Magnússon og Jóhann Páll Jóhannsson, DV  Fyrir upplýsandi og athyglisverða umfjöllun um hælisleitendur og fyrir að fylgja því m.a. vel eftir hvort mögulega hafi verið brotið á réttindum einstaklinga í hópi þeirra. Ægir Þór Eysteinsson, Kjarninn Fyrir markverða samantekt á rekstri, starfsháttum og lánveitingum Sparisjóðs Keflavíkur og sér í lagi fyrir úttekt á því hvernig stofnfjárbréf sjóðsins gengu kaupum og sölum árin fyrir fall hans.   Umfjöllun ársins 2013Fréttastofa 365 Fyrir heildstæðan og ítarlegan fréttaflutning af skotárás í Hraunbæ þar sem stuðst var við fjölbreytt form fjölmiðla til að koma öllum hliðum sögunnar til skila. Ritstjórn Kastljóss Fyrir áhrifamikla umfjöllun um kynferðisbrot og afleiðingar þeirra með afhjúpun á brotum manns til áratuga. Í kjölfarið kom viðtal við tvo menn sem kærðu kynferðisbrot árið 2005 og ítarleg umfjöllun um útskúfun ungrar konu frá litlu samfélagi eftir að hún kærði mann fyrir nauðgun. Ritstjórn RÚV Fyrir umfangsmikla umfjöllun fyrir Alþingiskosningarnar 2013 þar sem tókst að koma sjónarmiðum allra 15 framboða á framfæri og gera baráttumál þeirra aðgengileg almenningi á þann hátt sem mikilvægt er í lýðræðisríki. Blaðamannaverðlaun ársins vegna 2013Bergljót Baldursdóttir Fréttastofu RíkisútvarpsinsFyrir víðtæka umfjöllun um ýmis vísindi og rannsóknir, ekki síst heilbrigðismál. Með sérhæfingu tekst henni að sýna erfiða stöðu í heilbrigðiskerfi landsmanna í fjárveitingum, húsnæði, tækjabúnaði, starfsmannamálum og vanda sjúklinga. Jafnframt hefur hún sýnt fram á góðan árangur heilbrigðisstarfsmanna við erfiðar aðstæður. Helgi Seljan Kastljósi RíkisútvarpsinsFyrir margháttaða og ítarlega umfjöllun um fjármál, heilbrigðismál og lögreglu- og fangelsismál. Helgi hefur með víðfeðmri gagnaöflun beint kastljósinu að skattamálum stóriðjufyrirtækja, málefnum geðsjúkra, meðal annars fanga, og að kynferðisofbeldi. Svavar Hávarðsson Fréttablaðinu Fyrir yfirgripsmikil og vönduð skrif um ólík efni. Má þar nefna umfjöllun um vandamál tengd virkjun háhitasvæða sem fram hafa komið í Hellisheiðarvirkjun og rekstri hennar, síldardauða í Kolgrafafirði þar sem skoðaðar voru ýmsar hliðar á samspili manna og náttúru og um raforkusölu Íslands til Evrópulanda um sæstreng.   Tilkynnt verður um hver hreppir verðlaunin í hverjum flokki við athöfn í Gerðarsafni á laugardag eftir viku.

Dagblaðið Politiken í Danmörku hefur heitið því að gefa stuðnings- og fjáröflunarsamtökum blaðamannsins Jörgen Dragsdahl þrjár ókeypis auglýsingar í blaðinu til að styðja hann í málarekstri fyrir Hæstarétti. Um er að ræða langvinnt mál milli Dragsdahl og Bent Jensen prófessors í sagnfræði, sem sakaði Dragsdahl um að hafa verið KGB njósnari á sínum tíma. Dragsdahl sem starfaði m.a. á vinstri blaðinu Information hefur alfarið hafnað þessu og fór í mál við Jensen. Hann vann málið í undirrétti en tapaði í millirétti og nú er málið semsé á leið til Hæstaréttar, og svo virðist sem margir leggi þunga áherslu á að málið fái afgreiðslu þar. Bæði starfsmenn á Information og nú Ritstjóri Politiken telja mikilvægt að þetta mál og öll umræðan um stöðu fólks gagnvart sagnfræðirannsóknum og ásökunum af þessu tagi fái meðferð fyrir æðsta dómstól landsins og til þess þurfi fjármagn sem bæði Politiken og Starfsmannafélag Information hafa nú lagt í púkkið. Í báðum tilvikum er lögð áhersla á að með þessu sé ekki verið að lýsa yfir stuðningi við annan hvorn aðilann, heldur einungis að tryggja að málið fái afgreiðslu í Hæstarétti. Sjá einnig hér

Bæði Alþjóðasamband blaðamanna (IFJ) og Evrópusamband blaðamanna (EFJ) hafa tekið undir fordæmingu Blaðmannasamtaka Rússlands á fordæmalausum aðgerðum yfirvalda gegn sjónvarpsstöðinni Dozhd, en stöðinni hefur hótað lokun vegna þess að hún var með umdeilda könnun á netinu sem tengdist umsátrinu um Leningrad í Seinni heimstyrjöldinni. Í könnuninni, sem birtist þann 26. janúar síðast liðinn, var spurt hvort réttara hefði verið af Sovétríkjunum að gefast upp og láta Leningrad eftir Þjóðverjum og bjarga þannig mörg hundruð þúsund mannslífum. Samkvæmt umfjöllun um könnunina í fölmiðlum í Rússlandi stuðaði hún fjölmarga landsmenn og spurningar hafa vaknað um siðlegt gildi hennar. Í framhaldinu hófu flest kapal- og gervihnattadreifikerfi að skrúfað fyrir merki stöðvarinnar strax 29. janúar. Sjónvarpsstöðin hefur beðist opinberlega afsökunar á þessari könnun, en engu að síður hafa stjórnvöld hótað að loka stöðinni fyrir tilraun til þess að „endurvekja nazisma“. Rússneska þingið hefur samþykkt þingsályktun þar sem opinber rannsókn er fyrirskipuð á könnuninni og hvort réttmæt ástæða sé fyrir því að loka stöðinni Blaðamannasamtök Rússland hafa ekki tekið undir siðferðilegt gildi könnunarinnar eða varið hana á neinn hátt, en benda hins vegar á að engin lög hafi verið brotin. „Svo virðist sem ríkisstjórnin hafi blásið málið út þannig að það er komið úr öllum hlutföllum,“ segir Jim Boumelha, forseti Alþjóðasambands blaðamanna. „Það er nokkuð ljóst að þetta er enn ein tilraun til að takmarka tjáningarfrelsi og gagnrýni fjölmiðla,“ segir hann enn fremur. Mogens Blicher Bjerregård formaður Evrópusambands blaðamanna tekur í sama streng og segir að vaxandi tilhneigingar hafi gætt í Rússlandi hjá stjórnvöldum að höfða ýmist meiðyrðamál eða beinlínis sakamál gegn blaðamönnum í því skyni að tempra gagnrýni blaðamanna. „Það verður að stöðva,“ segir Bjerregård. Sjá einnig hér