Fréttir

Hart er nú sótt að Kringvarp Føroya, færeyska ríkisútvarpinu, og hefur Evrópusamband blaðamanna (EFJ) séð sig knúið til að lýsa yfir áhyggjum sínum af þróun mála. EFJ hefur lýst yfir þungum áhyggjum yfir því hvernig staðið hefur verið að hagræðingaraðgerðum og skorar á stjórnendur að hafa meira samstarf við starfsmenn. 19. nóvember síðastliðinn var starfsmönnum Kringvarp Føroya greint frá því að umtalsverðar breytingar stæðu fyrir dyrum á starfseminni og það án þess að nokkur undirbúningur eða viðræður ættu sér stað. ,,Ekki aðeins er ætlunin að fækka um þriðjung starfsmanna, frá 84 starfsmönnum í 60, heldur komu þessar fyrirætlanir eins og þruma úr heiðskýru lofti, bæði fyrir starfsmenn og samtök þeirra," sagði Jógvan H. Gardar, formaður Blaðamannafélags Færeyja. Bæði félagið og starfsmenn hafa óskað eftir nánari upplýsingum um stöðu mála. Þeim hefur hins vegar verið tjáð að ekki sé hægt að verða við því að svo stöddu. Um leið og ákvörðunin lá fyrir var hætt við nokkra þætti, þar á meðal þá sem byggðust á vinnu sjálfstætt starfandi blaðamanna. ,,Við erum undrandi og áhyggjufullir. Ekki aðeins vegna umfangs endurskipulagningarinnar heldur ekki síður vegna framkomu stjórnenda," sagði Arne König formaður EFJ en hér er stuðst við tilkynningu sem EFJ sendi út vegna málsins. ,,Við skorum á stjórnendur að hefja viðræður við stéttarfélag blaðamanna svo skjótt sem unnt er." Það sem er að gerast í Færeyjum er því miður dæmigert fyrir þróun mála undanfarin ár. Verulegur samdráttur hefur verið á starfsemi almenningsútvarps víða í Evrópu, reglulegur niðurskurður blasir allstaðar við. Hjá Kringvarp Føroya hefur þannig fækkað úr 110 starfsmönnum árið 2007 niður í 84 núna. Og áfram verður fækkað en tekjusamdráttur hefur verið undanfarin ár hjá Kringvarp Føroya. Útvarp Føroya hóf að senda út 6. febrúar 1957. EFJ hefur innan sinna vébanda um 310.000 blaðamenn í yfir 30 löndum.

Á þessum degi fyrir 115 árum eða 19. nóvember 1897 komu saman fulltrúar nokkurra helstu blaða í Reykjavík og samþykktu að stofna með sér blaðamannafélag. Var félagsstofnunin síðan formlega staðfest hinn 4. janúar 1898 þegar lög voru samþykkt fyrir Hið íslenska blaðamannafélag, nú Blaðamannafélag Íslands. Helsti forgöngumaður þessarar félagsstofnunar var Jón Ólafsson, ritstjóri, sennilega litríkasti blaðamaður íslenskrar fjölmiðlasögu, en hann var þá tiltölulega nýkominn heim eftir aðra dvöl sína í Vesturheimi. Jón hafði daginn áður sent út bréf til að boða til þessa stofnfundar. Þar stóð: Það eru vinsamleg tilmæli mín við yðr, að þér vilduð gera svo vel að koma niðr á salinn á Hotel Island (þar sem stúdentafélagið er vant að halda fundi) á föstudaginn 19. nóv. kl. 8 1/2 síðdegis. Tilgangr minn er, að bera upp við yðr tillögu um stofnun blaðamanna-félags, bæði í því skyni að efla hagsmuni stéttar vorrar á ýmsa lund og efla félagslega umgengni og viðkynning blaðamanna á milli. Skal ég á fundi þessum reyna að skýra fundarefnið ýtarlegar og benda á ýmisleg verkefni, er mér hafa hugkvæmzt sem sennileg viðfangsefni fyrir blaðamannafélag, ef það komist á. Bréfið stílaði Jón á Hannes Þorsteinsson, útgefanda og ritstjóra Þjóðólfs, Björn Jónsson, útgefanda og ritstjóra Ísafoldar, Einar Hjörleifsson (síðar Kvaran) meðritstjóra Ísafoldar, hjónin Valdimar Ásmundsson, útgefanda og ritstjóra Fjallkonunnar, og Bríeti Bjarnhéðinsdóttur, útgefanda Kvennablaðsins, Einar Benediktsson, útgefanda og ritstjóra Dagskrár, Þorstein Gíslason, útgefanda og ritstjóra Íslands, og Jón Jakobsson, útgefanda Nýju aldarinnar sem Jón Ólafsson ritstýrði. Stofnfundurinn var síðan haldinn samkvæmt fundarboðinu og mættu þar allir nema Einar Benediktsson og Hannes Þorsteinsson, en sá síðarnefndi átti þá einmitt í harðvítugum málaferlum við Björn í Ísafold. Þetta bréf Jóns Ólafssonar með fundarboðinu var fært Blaðamannafélagi Íslands til eignar hinn 20. mars 1950 á 100 ára afmælidegi Jóns Ólafssonar af dóttursyni hans, Hákoni Bjarnasyni, þáverandi skógræktarstjóra. Bréfið er nú varðveitt meðal ýmissa annarra skjala blaðamannafélagsins á Landsbókasafninu. Starfsemi blaðamannafélagsins var skrikkjótt framan af síðustu öld, oft vegna deilna blaðanna og ritstjóra á milli en segja má að samfelld saga félagsins sé til í fundargerðabókum frá því 1942. Skjöl félagsins sem eru varðveitt í Landsbókasafni eru frá tímabilinu upp úr 1930 en þó aðallega frá 1942 til um 1960. Þau eru flest hver úr fórum Jóns Bjarnasonar á Þjóðviljanum sem var formaður félagsins um skeið og lengi ritari þess. Meðal þess sem er að finna í þessu safni er vísir að blaðamannatali sem félagið hefur á þessum tíma verið byrjað að láta taka saman. Prentað hefur verið sérstakt eyðublað sem bæði starfandi blaðamenn og eins nýir umsækendur um aðild að félaginu hafa átt að fylla út. Fylgir það hér til fróðleiks í tilefni dagsins, en rétt að ítreka að það er engan veginn tæmandi þar sem enn vantar margan blaðamanninn í talið sem vitað er að voru starfandi á þessum tíma. Hins vegar eru af hálfu félagsins uppi áform um að gera þar bragarbót á með því að fylla upp í eyðurnar ásamt fróðleik um blaðamenn fyrri tíma. Til hamingju með daginn, íslenskir blaðamenn!